(۲۰ آذر ۱۳۶۵ – ۲۲ آبان ۱۴۰۲)
زندگی و آغاز مسیر
صابر راستی‌کردار در ۲۰ آذر ۱۳۶۵ در بندرعباس متولد شد و در شیراز بزرگ شد. او از دوران نوجوانی به دنیای رایانه و نرم‌افزار علاقه‌مند بود و پس از گذراندن تحصیلات هنرستان در رشته نرم‌افزار، در دانشگاه‌های باهنر شیراز و شمسی‌پور تهران ادامه تحصیل داد. همان‌جا بود که مسیرش به سمت نرم‌افزار آزاد و طراحی حروف دیجیتال کشیده شد.
ورود به دنیای متن‌باز
صابر از همان ابتدا به اصول نرم‌افزار آزاد و متن‌باز پایبند بود. باور داشت که ابزار و منابع باید در دسترس همگان باشد تا افراد بیشتری بتوانند بیاموزند، خلق کنند و پیشرفت کنند. او همه آثارش را تحت مجوزهای آزاد منتشر می‌کرد تا هرکس بتواند بدون محدودیت از آن‌ها استفاده، ویرایش و بازتوزیع کند.
این رویکرد، به‌ویژه در حوزه فونت فارسی که سال‌ها با محدودیت‌های کپی‌رایت و قیمت‌های بالا روبه‌رو بود، یک تحول اساسی ایجاد کرد. پیش از آن، بسیاری از طراحان و توسعه‌دهندگان مجبور بودند از فونت‌های بی‌کیفیت یا غیرمجاز استفاده کنند. اما با کارهای صابر، فونت‌های استاندارد، خوانا و زیبایی به‌صورت رایگان و قانونی در اختیار همه قرار گرفت.
آثار و دستاوردها
محبوب‌ترین اثر او فونت وزیر و نسخه پیشرفته‌تر آن، وزیرمتن، است. این فونت‌ها با هدف بهبود خوانایی متن فارسی در وب و نرم‌افزارها طراحی شدند و ویژگی‌هایی داشتند که باعث شد به‌سرعت به یکی از پرکاربردترین فونت‌های فارسی در اینترنت تبدیل شوند:
- وضوح و خوانایی بالا در اندازه‌های مختلف
- طراحی هماهنگ برای استفاده در صفحات وب و چاپ
- پشتیبانی از زبان‌های مختلف شامل فارسی، عربی، کردی، پشتو و بلوچی
- انطباق با نیازهای مدرن طراحی رابط کاربری
وزیرمتن بعدها به مجموعه گوگل فونتس اضافه شد و حتی در نسخه دسکتاپ تلگرام برای نمایش متن فارسی و عربی به‌کار رفت.
علاوه بر وزیر، صابر فونت‌های متنوع دیگری طراحی و منتشر کرد که هر کدام کاربرد و شخصیت خاص خود را داشتند:
- صمیم – فونتی با حس دست‌نوشته و گرما برای متون دوستانه
- شبنم – فونتی ساده و رسمی مناسب رابط کاربری
- گندم – ترکیبی از سنت و مدرنیته
- پرستو – فونتی شکیل و روان برای وب و چاپ
- ساحل – مینیمال و متعادل برای استفاده عمومی
- ناهید – ظریف و مناسب تیترنویسی
- وزیرکد – نسخه ویژه برنامه‌نویسان با عرض ثابت برای نمایش کد
تمام این فونت‌ها با مجوز آزاد عرضه شدند و به دلیل کیفیت و آزادی استفاده، به‌سرعت در وب‌سایت‌ها، نرم‌افزارها و پروژه‌های متن‌باز جا گرفتند.
تأثیر بر جامعه طراحی و توسعه
کارهای صابر راستی‌کردار نه‌تنها از نظر هنری، بلکه از نظر اجتماعی و فنی نیز تأثیرگذار بود. او نشان داد که می‌توان آثاری با کیفیت بالا خلق کرد و در عین حال آن‌ها را آزادانه در اختیار دیگران گذاشت. این نگرش باعث شد جامعه طراحان و توسعه‌دهندگان فارسی‌زبان به سمت همکاری، به‌اشتراک‌گذاری و احترام به حقوق نرم‌افزار آزاد حرکت کند.
طبق آمار، فونت وزیرمتن در بیش از ۹۵۰۰ وب‌سایت فارسی‌زبان استفاده شده و تنها در یک بازه کوتاه یک هفته‌ای، بیش از ۱۰ میلیون بار بارگذاری شده است.
مبارزه با بیماری و آخرین روزها
در سال ۱۴۰۱، صابر به بیماری سرطان (متاستاز استخوان و تومور لگن) در مرحله چهارم مبتلا شد. با وجود شرایط دشوار درمان، تا آخرین روزها به کار بر روی پروژه‌هایش ادامه داد. در این مدت، با فروتنی و صبوری مثال‌زدنی، حتی در بیمارستان نیز رعایت حقوق دیگران را بر خود مقدم می‌دانست.
سرانجام، در ۲۲ آبان ۱۴۰۲، در سن ۳۶ سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان آرامگاه رضوانیه فسا به خاک سپرده شد.
میراث ماندگار
امروز آثار صابر راستی‌کردار بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه دیجیتال فارسی‌زبانان است. از وب‌سایت‌های خبری گرفته تا اپلیکیشن‌ها، از پروژه‌های متن‌باز تا نرم‌افزارهای بین‌المللی، ردپای او دیده می‌شود.
میراث او نه‌تنها در فونت‌ها و کدها، بلکه در فرهنگ به‌اشتراک‌گذاری و احترام به آزادی نرم‌افزار نیز باقی خواهد ماند.
میراث او نه‌تنها در فونت‌ها و کدها، بلکه در فرهنگ به‌اشتراک‌گذاری و احترام به آزادی نرم‌افزار نیز باقی خواهد ماند.
✦ یاد و نامش گرامی باد؛ راهش پررهرو.
